Tërmeti me magnitudë 6.2 në Detin e Marmaras, pranë bregut të Silivri, Stamboll, më 23 prill, ka rindezur diskutimet për rrezikun aktual dhe të ardhshëm të tërmeteve në rajon.
Ndërsa disa ekspertë sugjerojnë se ky tërmet mund të sinjalizojë fundin e kërcënimeve të mëdha sizmike në zonë, të tjerë paralajmërojnë se një tërmet shumë më i fuqishëm mund të jetë ende në pritje, gati për të goditur në çdo moment. Me rajonin që ndodhet mbi një nga linjat më aktive të thyerjeve në botë, këto opinione kontradiktore nënvizojnë kompleksitetin dhe paparashikueshmërinë e parashikimeve sizmike.
Ndërkohë që ekspertët japin pikëpamje të ndryshme mbi gjendjen aktuale të aktivitetit sizmik, mesazhi mbetet i qartë: rreziku nga një tërmet katastrofik nuk është zgjidhur ende. Më poshtë janë disa nga opinionet kryesore që po formësojnë të ardhmen e përgatitjes ndaj tërmeteve në rajonin e Marmaras.
Profesori Naci Görür, një nga ekspertët më të njohur të sizmologjisë, shpjegoi se ndonëse tërmeti i fundit ishte i rëndësishëm, ai nuk përfaqëson tërmetin e madh të frikshëm që pritet në rajon. Ai theksoi se këto tërmete më të vogla, që ndodhin rregullisht përgjatë thyerjes Kumburgaz, ndihmojnë në çlirimin e stresit, por nuk janë “ai i madhi”.
“Këto tërmete nuk janë tërmeti i madh që ne frikësohemi; përkundrazi, ato rrisin stresin mbi thyerje, duke e afruar atë me pikën e thyerjes,” tha Görür.
Ai theksoi se mënyra më e mirë për të minimizuar dëmet nga një tërmet i madh është përgatitja paraprake.
“Përgatitja ndaj tërmeteve duhet të jetë një përpjekje e përbashkët nga qeveria, bashkitë dhe qytetarët. Ndërtimi i ndërtesave të reja dhe transformimi urban nuk mjaftojnë; na duhet një qytet që t’i rezistojë tërmeteve,” shtoi ai.
Profesori Hasan Sözbilir komentoi mbi sjelljen e thyerjes, duke thënë se çarja e pjesshme gjatë tërmetit të fundit mund të konsiderohet një shenjë pozitive. Ai sqaroi se çarja ishte e kufizuar vetëm në një pjesë të vogël të thyerjes. “Nëse do të ishte çarë e gjithë thyerja, do të përballeshim me një tërmet me magnitudë 7.4 deri në 7.5. Kjo çarje e pjesshme është në fakt një gjë e mirë, pasi redukton rrezikun në përgjithësi,” tha Sözbilir, duke shprehur lehtësim që rajoni i shpëtoi një tërmeti shumë më të fuqishëm.
Ndërkohë, profesori Şener Üşümezsoy ofroi siguri, duke pretenduar se aktiviteti sizmik i rëndësishëm në rajon është konsumuar tashmë, me tërmetin e fundit të madh që ka ndodhur në Marmara më 1894.
“Nuk ka më rrezik për tërmet në Marmara,” deklaroi ai.
Üşümezsoy sqaroi se pjesa e thyerjes që u çarë së fundmi nuk ishte thyer më parë, por shtoi se nuk ka më rrezik për tërmete në rajon.
“Thyerja që shkaktoi tërmetin e vitit 1999 në Izmit nuk është e lidhur me ngjarjen e fundit. Stresi nga ai tërmet është çliruar tashmë,” tha ai, duke hedhur poshtë frikën për një tërmet tjetër të madh në zonë.
Profesori Ziyadin Çakır theksoi se vendndodhja e tërmetit, rreth 70 kilometra larg Stambollit, ka kontribuar në ndikimin relativisht të lehtë të ndjerë në qytet. “Tërmeti u nis nga rajoni Marmara Ereğlisi dhe u shtri deri pranë Bosforit. Ndërsa mund të ketë përshpejtuar ardhjen e një tërmeti më të madh, distanca nga Stambolli ndihmoi në uljen e intensitetit të lëkundjeve,” sqaroi Çakır.
Ai paralajmëroi gjithashtu për paslëkundje të mundshme dhe i bëri thirrje qytetarëve të jenë të kujdesshëm, veçanërisht në ndërtesat që mund të jenë dëmtuar nga tërmeti kryesor.
Profesori Ahmet Övgün Ercan, duke komentuar mbi dinamikën e tërmetit, sugjeroi se çarja në rajonin e Trakisë në zonën e thyerjes së Marmaras Veriore ishte pozitive.
“Çarja nuk arriti deri në zonën e Stambollit dhe tërmeti u zhvendos në pjesën perëndimore të thyerjes. Kjo është një rezultat pozitiv për sigurinë,” tha Ercan, duke theksuar se sasia e stresit të çliruar nga tërmeti ishte vetëm një pjesë e vogël e asaj që nevojitet për një tërmet më të madh.
Megjithatë, profesori Okan Tüysüz mbetet i kujdesshëm mbi potencialin sizmik të rajonit. Ai theksoi se ekziston ende një mundësi reale për një tërmet me magnitudë 7 apo më shumë në Detin e Marmaras.
“Thyerja në Detin e Marmaras mund të prodhojë një tërmet të madh dhe ky rrezik mbetet,” tha Tüysüz, duke theksuar nevojën për vigjilencë të vazhdueshme.
Profesori Şükrü Ersoy gjithashtu nënvizoi rëndësinë e përgatitjes ndaj tërmeteve më të mëdhenj, duke shtuar se edhe tërmetet më të vegjël, si ai i fundit, mund të shkaktojnë dëme. “Edhe një tërmet me magnitudë 6.2 mund të shkaktojë dëme, prandaj duhet të jemi të përgatitur për ata më të mëdhenjtë,” paralajmëroi Ersoy.
Ndërsa komuniteti shkencor vazhdon të analizojë ngjarjen, autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve që të marrin masa paraprake, përfshirë shmangien e hyrjes në ndërtesa të dëmtuara. Ekspertët kërkojnë gjithashtu më shumë përpjekje për forcimin e infrastrukturës urbane dhe sigurimin që qytetet, veçanërisht Stambolli, të jenë më të përgatitura për ngjarje sizmike në të ardhmen.
Mesazhi është i qartë: masat proaktive sot mund të shpëtojnë jetë nesër. /Radar.al/